W pierwszej kolejności odpowiedzmy sobie na pytanie czy członek zarządu spółki z o.o. musi pobierać jakiekolwiek wynagrodzenie za sprawowaną funkcję? Odpowiedź: nie, nie musi [1].
Jeśli członek zarządu chciałby jednak otrzymywać wynagrodzenie za wykonywaną pracę czy sprawowaną funkcję może on rozważać nawiązanie ze spółką stosunku pracy czy umowy cywilnoprawnej (umowa oświadczenie usług, czy tzw. kontrakt menadżerski).
W spółkach z o.o. liczących więcej niż jednego wspólnika współpraca na obydwu ww. podstawach nie budzi wątpliwości. Pojawiają się one jednak w przypadku spółek z o.o., w których jedyny wspólnik jest jednocześnie jedynym członkiem jednoosobowego zarządu.
Czy zatrudnienie takiego członka zarządu w jednoosobowej spółce z o.o. na podstawie umowy o pracę jest możliwe?
Jak wiemy, jedną z podstawowych cech stosunku pracy jest podporządkowanie pracownika poleceniom pracodawcy. Czy w spółce z o.o. składającej się z jednego wspólnika będącego jednocześnie jedynym członkiem jednoosobowego zarządu możliwe jest zbudowanie takiego stosunku podporządkowania? Z punktu widzenia logiki nie będzie to możliwe. Za tą logiką podążyło także orzecznictwo sądów i tzw. nauka prawa.
Wskazuje się, że przeciwko możliwości istnienia w takim wypadku stosunku pracy można podnieść dwa rodzaje argumentów. Pierwszy, dotyczący zakazu zawierania umów z samym sobą oraz drugi, posiadający zasadnicze znaczenie, a mianowicie brak elementu podporządkowania, czyli nieodzownej cechy stosunku pracy polegającej na jej wykonywaniu pod kierownictwem pracodawcy [2].
Co zatem w przypadku gdy tego rodzaju umowa zostanie zawarta? Może ona zostać uznana za nieważną. Zwrócił na to uwagę Sąd Najwyższy podkreślając, że podporządkowanie pracownika poleceniom pracodawcy, stanowi konstytutywną cechę stosunku pracy. Nie występuje ono w sytuacji, gdy w spółce z o.o. utworzonej przez osobę fizyczną dochodzi do powierzenia wspólnikowi wykonywania zadań należących do zarządu spółki, zaś wspólnik ten jest równocześnie jej jednoosobowym zarządem. Przyjęcie takiego rozwiązania prowadziłoby do wniosku, że można podporządkować pracownika „samemu sobie”, co jest przecież wykluczone [3]. W jednoosobowej spółce z o.o. nie może dojść zatem do sytuacji, w której wspólnik jest zobowiązany do wykonywania swoich własnych poleceń jako członka zarządu, utrzymywania ze sobą stałych kontaktów w ramach czasu pracy i bieżącego rozliczania się przed sobą z funkcjonowania spółki.
O ile zatem zatrudnienie pracownicze nie budzi wątpliwości w spółkach o strukturze wieloosobowej, o tyle problem ten komplikuje się w spółce jednoosobowej, w której jedyny wspólnik pełni jednocześnie rolę jej organu i pracownika.
[1] odrębną kwestią są podatkowe skutki tego rodzaju sytuacji, które będą zależne m.in. od tego czy członek zarządu, który nie pobiera za sprawowaną funkcję wynagrodzenia jest czy nie jest jednocześnie wspólnikiem spółki.
[2] W. Muszalski (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. 12, Warszawa 2019
[3] uchwała z dnia 8 marca 1995 r., I PZP 7/95
[4] wyrok z dnia 28 lutego 2001 r., II UKN 244/00
Outsourcing nie stanowi konstrukcji prawnej uregulowanej w przepisach, lecz jest raczej pewną metodą organizowania działalności gospodarczej. Mimo to korzystając z outsourcingu, jest kilka kwestii prawnych, o których warto wiedzieć i które warto uregulować.
Przeczytałeś w Internecie, że "tylko spółka z o.o.", "biznes w innej formie nie ma sensu", "załóż spółkę z o.o. i odetchnij spokojnie"? Czy spółka z o.o. jest zawsze najlepszym rozwiązaniem?
Jeśli zastanawiasz się nad założeniem spółki z o.o., ale przeraża Cię sama myśl o formalnościach z tym związanymi, trafiłeś idealnie! W kilku krokach wyjaśnimy Ci, że założenie spółki z o.o. wcale nie jest takie trudne.
Jesteś wspólnikiem większościowym w spółce z o.o., a umowa spółki przewiduje możliwość nałożenia na wspólników obowiązku uiszczenia dopłat? Wiesz, do czego takie rozwiązanie może Ci służyć? Znasz jego wymiar strategiczny? Jeśli nie, czytaj dalej.
Adam myśli o weekendzie, ale zaczyna też myśleć o spółce z o.o. Słyszał, że wtedy jego odpowiedzialność będzie ograniczona, a ryzyko prowadzenia biznesu zostanie zmniejszone. Adam chciałby wiedzieć, o co chodzi z tą ograniczoną odpowiedzialnością. Może w weekendy myślałby wtedy mniej o pracy?
Sensem takiego uregulowania jest powierzenie zarządu nad spółką profesjonalnym menadżerom, którzy będą zajmować się jej sprawami, także finansowymi.
W umowach spółki z o.o. warto zwracać uwagę na postanowienia dotyczące umorzenia udziałów, w tym przesłanek automatycznego umorzenia udziałów, jeśli zostały wprowadzone do jej treści.
Adam chce założyć spółkę z o.o. i zastanawia się, ile czasu może to zająć. Czas, w jakim dojdzie do założenia spółki z o.o., jest zależny od kilku czynników.
Adam słyszał o kwestiach podatkowych, dotyczących ubezpieczeń społecznych i kosztów związanych z wyborem tej formy prowadzenia działalności gospodarczej. Zastanawia się, co może decydować o celowości wyboru spółki z o.o. jako formy organizacyjnej jego biznesu.
Poza elementami obligatoryjnymi warto rozważyć wprowadzenie do umowy postanowień dodatkowych, które pozwolą wspólnikom na prowadzenie biznesu w sposób odpowiadający ich wzajemnym ustaleniom i zabezpieczający to, na co się umówili.