Istnieje wiele, prawnych możliwości zabezpieczenia się przez skutkami niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy. Jednym z nich jest instytucja kary umownej, szeroko stosowanej w obrocie gospodarczym i umowach zawieranych w stosunkach B2B, choć nie tylko.
Pomimo popularności kar umownych, w praktyce zdarza się, że sposób ich uregulowania w umowie dotknięty jest błędami utrudniającymi późniejsze, efektywne dochodzenie jej od kontrahenta. Wielokrotnie dochodzi również do sytuacji, w której jedna ze stron umowy zastrzega bardzo wysokie kary umowne za naruszenia umowy o stosunkowo niewielkim wymiarze. Do całkowicie jaskrawych, lecz również występujących błędów należy także zastrzeganie kary umownej na wypadek niewykonania zobowiązania pieniężnego (czyli zobowiązania do zapłaty drugiej stronie określonej kwoty pieniężnej za świadczone przez nią usługi, wykonane dzieło, dostarczone towary etc.).
Uporządkujmy zatem podstawowe informacje na temat kar umownych.
Warto pamiętać, że co do zasady kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Wierzyciel będzie mógł dochodzić wyższej kwoty, przekraczającej wysokość kary umownej aż do pełnej wysokości poniesionej szkody, wyłącznie w przypadku, gdy zostanie to zastrzeżone w treści umowy.
W praktyce powoduje to, że strony wielokrotnie nadużywają tej instytucji określając kary umowne o ogromnych wartościach, często mających niewiele wspólnego z wysokością uszczerbku ponoszonego przez drugą stronę umowy. ,,Zastrzeżenie takiej wyolbrzymionej kary może być nieważne od początku jako sprzeczne z naturą zobowiązania (art. 3531 w zw. z art. 58 § 2 KC), a już na pewno będzie stanowiło podstawę jej miarkowania (art. 484 § 2 KC).’’ (tak: M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 353–626. Wyd. 2, Warszawa 2019)
Co z tego wynika?
Wyolbrzymione kary umowne mogą podlegać ocenie prawnej z punktu widzenia ich ważności i skuteczności. Mogą także prowadzić do obniżenia ich wartości poprzez miarkowanie wysokości kary umownej. Zgodnie z art. 484 § 2 k.c., jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Czy zatem zastrzeganie kar umownych w rażąco wygórowanej wysokości w stosunku do stopnia uszczerbku, jaki ta kara zabezpiecza, ma sens? W mojej ocenie nie.
Adwokat Joanna Lubecka
Zawarłeś umowę B2B, która zobowiązuje Cię do dochowania zakazu konkurencji w okresie po rozwiązaniu umowy? Chcesz wiedzieć, czy należy Ci się odszkodowanie za stosowanie się do zakazu konkurencji po rozwiązaniu umowy? Czytaj dalej.
Z pewnością nie raz zetknęliśmy się z pojęciem know-how, w tym w szczególności umowach o zachowaniu poufności. Ten wpis nie tylko przybliży nam pojęcie know-how jako takiego, ale również uchyli tajemnicy w zakresie umowy know-how. Zacznijmy od podstaw.
Outsourcing nie stanowi konstrukcji prawnej uregulowanej w przepisach, lecz jest raczej pewną metodą organizowania działalności gospodarczej. Mimo to korzystając z outsourcingu, jest kilka kwestii prawnych, o których warto wiedzieć i które warto uregulować.
Przeczytałeś w Internecie, że "tylko spółka z o.o.", "biznes w innej formie nie ma sensu", "załóż spółkę z o.o. i odetchnij spokojnie"? Czy spółka z o.o. jest zawsze najlepszym rozwiązaniem?
Jeśli zastanawiasz się nad założeniem spółki z o.o., ale przeraża Cię sama myśl o formalnościach z tym związanymi, trafiłeś idealnie! W kilku krokach wyjaśnimy Ci, że założenie spółki z o.o. wcale nie jest takie trudne.
Jesteś wspólnikiem większościowym w spółce z o.o., a umowa spółki przewiduje możliwość nałożenia na wspólników obowiązku uiszczenia dopłat? Wiesz, do czego takie rozwiązanie może Ci służyć? Znasz jego wymiar strategiczny? Jeśli nie, czytaj dalej.
Adam myśli o weekendzie, ale zaczyna też myśleć o spółce z o.o. Słyszał, że wtedy jego odpowiedzialność będzie ograniczona, a ryzyko prowadzenia biznesu zostanie zmniejszone. Adam chciałby wiedzieć, o co chodzi z tą ograniczoną odpowiedzialnością. Może w weekendy myślałby wtedy mniej o pracy?
Sensem takiego uregulowania jest powierzenie zarządu nad spółką profesjonalnym menadżerom, którzy będą zajmować się jej sprawami, także finansowymi.
W umowach spółki z o.o. warto zwracać uwagę na postanowienia dotyczące umorzenia udziałów, w tym przesłanek automatycznego umorzenia udziałów, jeśli zostały wprowadzone do jej treści.
Adam chce założyć spółkę z o.o. i zastanawia się, ile czasu może to zająć. Czas, w jakim dojdzie do założenia spółki z o.o., jest zależny od kilku czynników.