Po co wspólnikowi większościowemu dopłaty w umowie spółki z o.o.?

Jesteś wspólnikiem większościowym w spółce z o.o., a umowa spółki przewiduje możliwość nałożenia na wspólników obowiązku uiszczenia dopłat? Wiesz, do czego takie rozwiązanie może Ci służyć? Znasz jego wymiar strategiczny?

Jeśli nie, czytaj dalej.

DOPŁATY to obowiązkowe świadczenia wspólników na rzecz spółki, które muszą zostać przez nich uiszczone na warunkach określonych w umowie spółki lub oznaczonych w uchwale wspólników. Mają one charakter pieniężny i powiększają majątek spółki. Jest to jeden ze sposobów jej dokapitalizowania.

Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników.

WAŻNE!

Jeśli w umowie spółki nie ma mowy o dopłatach, to aby je wprowadzić, trzeba zmienić umowę spółki i uzyskać zgodę wspólników, których takie postanowienia mogą dotyczyć. Umowa spółki powinna jednoznacznie określać zobowiązanie wspólników do dopłat.

Jeśli dopłaty są przewidziane umową spółki i zostaną nałożone na wspólników, to mają oni obowiązek je uiścić. Jeśli tego nie zrobią, spółka może i powinna ich pozwać do sądu o zapłatę. W ten sposób, w przypadku konfliktu wewnętrznego w spółce, dopłaty mogą stać się narzędziem mobilizującym do jego zakończenia.

W jaki sposób?

Wspólnik mniejszościowy może nie być zainteresowany dalszym udziałem w spółce, która nakłada na wspólników obowiązek uiszczania dopłat. Z kolei wspólnik większościowy może być zainteresowany nabyciem udziałów od wspólnika mniejszościowego, który nie chce zwiększać swojego zaangażowania kapitałowego. Dopłaty nie są tym samym wyłącznie sposobem na dokapitalizowanie spółki, ale także jednym z istotnych narzędzi strategicznych.

W spółce ABC sp. z o.o. obowiązuje umowa, na podstawie której na wspólników mogą być nałożone dopłaty. Dochodzi do podjęcia uchwały o ich uiszczeniu przez wszystkich wspólników. Spółka ma trzech wspólników, jeden z nich jest wspólnikiem mniejszościowym. Dwóch pozostałych chciałoby go zachęcić do zbycia posiadanych przez niego udziałów w kapitale zakładowym spółki. Wspólnik mniejszościowy nie chce sprzedać udziałów, nie ma jednak również środków pozwalających mu na uiszczenie uchwalonych dopłat.

Spółka może dochodzić względem takiego wspólnika przysługującej jej należności z tytułu uchwalonych dopłat na drodze postępowania sądowego. W stosunku do takiego wspólnika może zatem zapaść wyrok zasądzający roszczenie pieniężne wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Dopłaty mogą być uchwalane przez wspólników sukcesywnie, w zgodzie z treścią umowy spółki. Finalnie, wspólnik mniejszościowy może być silnie zainteresowany pozbyciem się udziałów w kapitale zakładowym spółki, która wymaga od niego ciągłego angażowania się kapitałowo.

Wprowadzenie do umowy spółki z o.o. możliwości uchwalenia dopłat może być wielokrotnie celowe z punktu widzenia dalszej działalności spółki. Jak widzimy, dopłaty mogą się przydać nie tylko na potrzeby jej dokapitalizowania.

1. Czy dopłaty powodują podwyższenie kapitału zakładowego?

Nie. Dopłaty są wkładami, stanowią część majątku spółki, nie powiększają udziałów w kapitale zakładowym, ani go nie podwyższają, a jedynie zwiększają majątek spółki. Ich celem jest umożliwienie prowadzenia określonej działalności gospodarczej, gdy zarząd nie ma możliwości uzyskania środków finansowych na pokrycie niezbędnych kosztów. Uzyskane w ich wyniku środki finansowe są przeznaczane na zasilenie kapitału zapasowego i mogą być przez spółkę wykorzystane do realizacji planowanych inwestycji, do sfinansowania bieżącej działalności, zwiększenia wiarygodności kredytowej lub na pokrycie strat.  Dopłaty są swym charakterem prawnym w pewnym stopniu zbliżone do wkładów, czyli wpłat na udziały, gdyż – tak jak wpłaty na udziały – realnie powiększają majątek spółki. Dopłaty uiszczają wyłącznie wspólnicy i to proporcjonalnie w stosunku do udziałów.

2. Czy dopłaty mogą służyć trwałemu finansowaniu działalności spółki?

Nie. Podstawową cechą dopłat jest ich czasowy charakter, zgodnie bowiem z art. 179 § 1 k.s.h. dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Dopłaty nie są więc źródłem środków przeznaczonych na trwałe finansowanie działalności spółki.

3. Czy jeśli jako wspólnicy większościowi chcemy zmienić umowę spółki poprzez podwyższenie kwoty dopłat lub wydłużenie okresu, w którym wspólnicy będą zobowiązani do dopłat, również musimy uzyskać zgodę wspólników mniejszościowych?

Tak. Obowiązek uzyskania zgody wszystkich wspólników dotyczy nie tylko sytuacji, w której umowa spółki zostanie zmieniona poprzez nałożenie na wspólników obowiązku dopłat, ale również w sytuacji, w której zastrzeżone w umowie spółki dopłaty mają zostać podwyższone lub ma zostać wydłużony okres, w którym wspólnicy będą zobowiązani do uiszczenia dopłat. We wszystkich ww. przypadkach dochodzi bowiem do zwiększenia świadczenia wspólnika na rzecz spółki, co wymaga jego zgody.

4. Czy możemy zastrzec w umowie spółki, że wszyscy wspólnicy, tj. wspólnicy większościowi i mniejszościowi będą wnosić dopłaty w tej samej wysokości?

Nie. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów (art. 177 § 2 k.s.h.). Obowiązująca w ww. zakresie zasada proporcjonalności ma charakter bezwzględny.

5. Czy dopłaty muszą zostać wniesione w pieniądzu?

Tak. Dopłata może mieć charakter wyłącznie świadczenia pieniężnego. Dopłaty mogą zostać jednak wniesione zarówno w pieniądzu polskim, jak i obcym.

Joanna Lubecka
adwokat