Umowa wspólników (SHA)

Umowa wspólników, tzw. SHA (z and. shareholders’ agreement) coraz częściej występuje w obrocie, a w wielu obszarach jej podpisywanie staje się pewnego rodzaju standardem.

Co jednak się stanie, jeśli nie podpiszesz umowy wspólników?

Nic.

Chcesz wiedzieć dlaczego? Czytaj dalej.

Umowa wspólników (SHA) to porozumienie, na podstawie którego wspólnicy (przyszli lub aktualni) uzgadniają pomiędzy sobą szereg kwestii związanych ze wspólnym prowadzeniem określonego typu spółki.

Jej zawarcie nie jest w żaden sposób obligatoryjne. Nie trzeba zatem tego robić, a sam brak jej podpisania przez wspólników nie rodzi żadnych, prawnych konsekwencji.

Umowa wspólników (SHA) jest czymś innym, niż UMOWA SPÓŁKI, której zawarcie jest warunkiem powołania do życia nowego i odrębnego od wspólników podmiotu prawnego. Treść umowy spółki jest uregulowana przepisami prawa, które w pewnych przypadkach pozwalają na sformułowanie określonych kwestii odmiennie, niż jest to zapisane w ustawie.

Zawarcie umowy wspólników (SHA) jest zatem w pełni dobrowolne. Tego rodzaju umowę można zawrzeć zarówno PRZED zawarciem umowy spółki, PO jej zawarciu, jak i WRAZ z jej zawarciem (np. tego samego dnia).

Wtedy, kiedy wspólnicy chcą i uzgodnią istotne dla nich kwestie, jakie chcieliby w tej umowie uregulować. Dobrze, gdy dzieje się to na wczesnym etapie współpracy, a nie w momencie, gdy konieczne jest już rozwiązywanie problemu, jaki się pojawił.

Umowa wspólników (SHA) nie musi być składana w rejestrze przedsiębiorców KRS (nie jest to dokument jawny). Może ona być zawarta w dowolnej formie, o ile określone postanowienie czy zamierzenie wspólników nie wymaga formy szczególnej (warto się w tym zakresie skonsultować z profesjonalistą).

Umowa wspólników (SHA) to dokument, zawierający najczęściej postanowienia, które z różnych przyczyn nie zostały zawarte w umowie spółki, a dotyczą istotnych dla wspólników kwestii, jakie chcieliby pomiędzy sobą uregulować.

Jakie postanowienia warto zawrzeć w umowie wspólników (SHA)?

Przygotowałam dla Ciebie 4 punkty, które bardzo często są uwzględniane w tego rodzaju umowach.
Czytaj dalej.

W umowie wspólników można zawrzeć postanowienia dotyczące obowiązku powstrzymania się od podejmowania działań konkurencyjnych względem spółki. Postanowienia te mogą okazać się szczególnie istotne w przypadku, gdy wspólnicy pełnią jednocześnie funkcję członków zarządu w spółce z o.o., obowiązanych ustawowo do powstrzymania się od podejmowania działalności konkurencyjnej.

W umowie wspólników można uregulować w sposób szczegółowy zasady zakończenia działalności wspólników w ramach spółki. Postanowienia umowne, jakie wielokrotnie występują w tego rodzaju umowach to: prawo pierwszeństwa nabycia udziałów, prawo pierwokupu, tag along, drag along czy klauzula lock-up. Istotna w tym zakresie będzie również treść zawartej umowy spółki.

Umowa wspólników wielokrotnie zawiera opis celu biznesowego, sposobu dążenia do jego realizacji, zaangażowania czasowego i organizacyjnego wspólników, wewnętrznego podziału obowiązków, a także sposobu podejmowania decyzji, w tym głosowania na Zgromadzeniach Wspólników. Postanowienia te mają w założeniu usprawnić sposób funkcjonowania spółki w obrocie i efektywnego realizowania uzgodnionych założeń biznesowych.

Zawarciu umowy spółki, a także umowy wspólników wielokrotnie towarzyszą dobre relacje pomiędzy wspólnikami. Wraz z upływem czasu oraz różnymi zdarzeniami, do których może dojść w trakcie rozwoju działalności spółki, relacje te mogą się jednak zmienić.

Kontrolowane prowadzenie konfliktu wewnętrznego w spółce może prowadzić do jego sprawnego zakończenia.

Temu celowi służą postanowienia umowy wspólników regulujące sposób postępowania wspólników w przypadku, gdy dojdzie pomiędzy nimi do sporu.

Umowa wspólników (SHA) może zawierać także szereg innego rodzaju postanowień uwzględniających specyfikę prowadzonego wspólnie biznesu i ustalenia stron.

Mimo, że umowa wspólników (SHA) nie jest dokumentem, który bezwzględnie trzeba podpisać, jej zawarcie może łączyć się z szeregiem korzyści dla wspólników. Korzyści te będą dotyczyły różnych obszarów, zarówno organizacyjnych, finansowych, związanych z dalszym rozwojem spółki, jak i sposobem postępowania w przypadku chęci zakończenia wspólnej działalności.

Spójrzmy na 3, najważniejsze korzyści, jakie mogą wiązać się z zawarciem umowy wspólników.

Umowa wspólników może zawierać szereg postanowień, które z różnych przyczyn nie zostały uregulowane w umowie spółki. Jej zawarcie może stanowić podstawę zabezpieczenia uzgodnionych pomiędzy wspólnikami uprawnień i obowiązków każdego z nich. Nie zawsze to, co wspólnicy uzgodnili i omówili, jest w praktyce przez nich respektowane, warto zatem tego rodzaju ustalenia zabezpieczyć i nadać im formę umowy.

Oczywiście, jeśli umowa wspólników nie zawiera określonego rodzaju sankcji za naruszenie jej postanowień, ich późniejsze egzekwowanie może być znacząco utrudnione. Zawsze jednak pełni ona co najmniej funkcję interpretacyjną, co w przypadku konfliktu wewnętrznego w spółce może mieć istotne znaczenie.

Umowa wspólników może zawierać postanowienia określające sposób postępowania wspólników w przypadku, kiedy dojdzie pomiędzy nimi do sporu. Postanowienia te mogą stanowić podstawę dla jego prowadzenia w sposób kontrolowany, a zatem sprawny i uwzględniający interesy wszystkich stron.

Zawarcie umowy wspólników jest wielokrotnie traktowane w obrocie jako działanie profesjonalne, potwierdzające, że wspólnicy danej spółki poważnie podchodzą do prowadzonych wspólnie interesów. Może to być istotne w przypadku pozyskiwania przez spółkę zewnętrznego finansowania. Jednym z pytań zadawanych wielokrotnie przez inwestora jest ustalenie, czy pomiędzy wspólnikami doszło do zawarcia umowy wspólników (SHA).

Korzyści związane z zawarciem umowy wspólników można mnożyć, a w konkretnym przypadku będą one zależne od zakresu dokonanych pomiędzy wspólnikami ustaleń.

Choć zatem brak podpisania umowy wspólników (SHA) nie powoduje wprost żadnych konsekwencji, umowę tę wielokrotnie WARTO PODPISAĆ.

Joanna Lubecka
adwokat